Bình Định là một trong những kinh đô Việt Cổ, từ Bắc vào Nam Bình Định nằm ở điểm cuối, có thể điểm qua một số Kinh đô: Kinh đô Hoa Lư, Kinh Đô Thăng Long, Thành Nhà Hồ, Kinh Thành Huế, Thành Đồ Bàn/ Thành Hoàng Đế.

Bình Định: 1 miền đất có 2 triều Vương – 2 kinh đô, 3 tầng văn hóa: Champa – Tây Sơn – Đại Việt. Ngoài ra, sự giao thoa văn hóa Á – Âu phát triển rực rỡ thông qua “ Con đường tơ lụa “ giao thương hàng hải tại Đô Thị Nước Mặn, cảng thị Xúa Đàng Trong nổi tiếng một thời từ thế kỉ XVII đến đầu thế kỉ XVIII, thuộc huyện Tuy Phước ngày nay, khiến Quy Nhơn, Bình Định trở nên đặc sắc không đâu sánh bằng.

 Sau 5 thế kỉ định đô trên đất Bình Định, từ thế kỉ IX – đến nửa đầu thế kỉ XV, Chăm-pa đã để lại cho Bình Định quần thể di sản văn hóa, lịch sử, kiến trúc, tin ngưỡng vô cùng to lớn. Nhiều bí mật về kĩ thuật xây tháp của người Chăm đến nay vẫn còn thách thức các nhà khoa học, vẫn còn hấp dẫn con người tìm hiểu, và khám phá.

Golden Life Travel nhận thấy nguồn tài nguyên vô giá tại đây. Chúng ta không chỉ bán một sản phẩm du lịch cụ thể, thông thường, mà chúng ta bán “một trải nghiệm văn hóa”, tôn giáo.

Chúng ta cần tìm hiểu kĩ lưỡng, đa chiều về văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục tập quán của người Chăm. Khai thác mọi góc cạnh đời sống vật chất, văn hóa, tâm linh và phong tục tập quán của người Chăm để đưa vào phục vụ du lịch.

1. Đưa các giá trị văn hóa Chăm pa thành dịch vụ du lịch.

Người Chăm nổi tiếng với nghề dệt thổ cẩm, nghề làm gốm, nghề tìm trầm, nghề đi biển, …

1.1 Trải nghiệm Ẩm thực Chăm 

Ẩm thực Chăm đa dạng và phong phú lại thân quen như: Bánh Bum ( Bánh Bông lan ), Kem Flan, cơm cari bò, nước mắm, …

Sau nhiều thế kỉ chung sống với các dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam, ẩm thực cũng có sự giao thoa. Chúng ta đưa du khách đến những nhà hàng bán ẩm thực Chăm/ Căn tin để phục vụ trải nghiệm của du khách ở ngoài di tích hoặc gần khu di tích, nơi không làm ảnh hưởng đến di sản

1.2 Trải nghiệm trang phục Chăm.

Nghề dệt thổ cẩm của người Chăm rất phát triển, người Chăm sở hữu trên 50 loại hoa văn, có thể dệt những tấm vải to lớn hoặc khổ nhỏ để làm khăn trải bàn, ga trải giường, vải may váy, áo, khăn chòang, thắt lưng, túi xách, … Đây là những món đồ du khách rất thích mua về để sử dụng hoặc làm quà tặng cho người thân kỉ niệm chuyến đi;

Du khách trải nghiệm trang phục Chăm: Du khách có thể thuê hoặc mua những bộ áo váy, áo trang phục, các phụ kiện trang trí người Chăm pa để chụp ảnh; mua sắm tại các cơ sở dệt thổ cẩm hoặc cửa hàng bán thổ cẩm, trang phục Chăm không chỉ trên các làng Chăm, mà còn quanh khu di tích nơi tập trung đông khách.

1.3 Trải nghiêm các show diễn các điệu múa Chăm.

Các điệu múa Chăm-pa rất ấn tượng như:  múa quạt, múa Apsara, múa cung đình, múa đội bình gốm, …: Du khách rất thích xem những đội múa của người dân tại mỗi địa phương, vừa thực tế, linh hoạt trong phục vụ, giảm chi phí.

Các chương trình cần được xây dựng có chương trình biểu diễn phục vụ thường xuyên theo định kỳ hoặc khi khách có yêu cầu riêng. Ví dụ: Biểu diễn theo lịch cố định: Ngoài lịch biểu diễn cố định du khách có thể yêu cầu suất diễn riêng khi không xem được vào giờ quy định, có trả phí.

1.4 Tham gia vào Lễ hội của người Chăm 

Lễ hội Chăm: Kate, lễ hội cầu mưa, lễ hội mở cửa tháp, lễ hội Ranuwan ( Lễ lớn giống như Phật Đản với người theo Phật giáo, Noel với người Thiên Chúa giáo ), Lễ rước đèn – Lễ thả đèn; Lễ cầu quốc thái dân an; Lễ cúng cơm, lễ mừng mùa lúa mới, Lễ dâng hương hoa quả lên các vị thần.

Lễ hội không chỉ giúp du khách trải nghiệm, thêm hiểu biết về một miền đất mới mà còn giúp Quy Nhơn, Bình Định quảng bá vùng đất và con người bản địa.

Phục dựng lại các lễ hội nổi tiếng của người Chăm pa ở Bình Định để giữ gìn nét văn hóa truyền thống tươi đẹp của người Chăm pa . Đặc biệt, người đến lễ hội đông sẽ ăn ở, mua sắm, tiêu sài, quảng bá cho địa phương.

2. Nối kết giữa các tuyến đường giao thông với tháp Chăm.

• Quy hoạch đường đến các tuyến, điểm Tháp Chăm, có bãi giữ xe rộng có chỗ quay đầu xe. Tại đây có khu vệ sinh sạch sẽ, xung quanh có quầy bán thức ăn, thức uống nhanh ( Fast Food ), có quầy quà lưu niệm, đặc sản Bình Định.
• Những đoạn đường nhỏ, nơi chưa đáp ứng ngay được cho các loại xe du lịch lớn như xe 29, 45 chỗ đến tận nơi, cần có điện, xe đạp, xe ngựa, …`để phục vụ khách, tăng thêm trải nghiệm cho khách và khoản thu.
• Xây dựng thêm tuyến xe buýt thí điểm đến các di tích tháp Chăm để phục vụ khách lẻ, sinh viên và người dân địa phương có nhu cầu thăm tháp.

3. Truyền thông rộng rãi để quảng bá.

• Bán bưu thiếp ảnh các tháp Chăm Bình Định, du khách nước ngoài rất thích.
• Bán một số sách nói về văn hóa Chăm: “ Dấu ấn văn hóa Champa ở miền Trung Việt Nam”, “ Các nền văn minh cổ đại”, “ Những vấn đề lịch sử và văn hóa Champa”, “ Tượng cổ Champa – Những phát hiện gần đây”, “ Kiến trúc Champa trong lịch sử”, “ Mật mã Champa”, …
• Bán dầu không khói/ nến/ Hoa để du khách dâng hương cúng thần cầu sức khỏe, tình duyên, tài lộc, … để dâng cúng thần, cúng vua tại Tháp thay cho việc khách cúng bằng tiền hoặc bỏ thùng phước sương
• Tăng cường công tác truyền thông quảng bá: Cung cấp thông tin trên các website và fanpage, các mạng xã hội đa dạng để mỗi người dân đều hiểu và tự hào được sống nơi miền di sản và có trách nhiệm giới thiệu cho du khách như một “Đại sứ du lịch”.
• Làm phim về đề tài Champa, gắn với di sản tháp Chăm Bình Định để quảng bá du lịch.
• Tổ chức các hội thi sáng tác bài hát, chụp ảnh đẹp về tháp Chăm Bình Định.
• Gửi ảnh Chăm thăm gia các kỳ thi ảnh đẹp trong nước và thế giới
• Áp dụng công nghệ trong quảng bá, truyền thông và vận hành quản lý

4. Áp dụng công nghệ trong quảng bá, truyền thông và vận hành.

• Xây các App giới thiệu điểm đến
• App thuyết minh tự động
• App Bán vé: Mỗi đoàn một code vé, tránh soát vé, xé vé từng người lâu, phiền khách.
• Thông tin nhanh chóng, chính xác đến các công ty lữ hành về các lịch biểu diễn, lịch tổ chức các lễ hội, các chính sách mới, những thay đổi, v.v…

5. Các giải pháp quan trọng khác.

• Các chỉ dẫn đến tháp Chăm: Bản đồ du lịch đến tháp Chăm, Thành cổ, Chùa cổ
• Giữ gìn, làm đep cảnh quan môi trường và tại điểm
• Trồng thêm các cây hoa Champa ( Tên họi khác là hoa Sứ, hoa Đại )
• Sử dụng chất liệu người Chăm thường dùng như đá ong, gạch cù, đá sa thạch
• Thêm ghế nghỉ dọc đường lên tháp và một số điểm cho khách nghỉ chân
• Làm các chòi vọng cảnh, điểm chụp ảnh và ngắm tháp có thu phí
• Đặt các cây bán nước tự động tại điểm du lịch các tháp.
• Cho phép khách du lịch bay Flycam để quảng bá du lịch. Riêng tại các điểm gần sân bay và khu quân sự phải xin phép được bay Flycam. Đề nghị cung cấp số hotlines của người có thẩm quyền cho bay flycam cho mục đích quảng bá du lịch. Thủ tục nhanh gọn nhất có thể.

Trên đây là một số giải pháp khai thác một số loại hình dịch vụ tại các di tích tháp Chăm tại Quy Nhơn, Bình Định. Golden Life Travel xin chân thành cảm ơn quý vị lãnh đạo, quý vị đại biểu, khách quý đã lắng nghe và cho phép Golden Life Travel trình bày ý kiến của mình.

Chúc cho Quy Nhơn Bình Định ngày càng hoàn thiên công tác tổ chức khai thác giá trị di sản tháp Chăm phục vụ du lịch

Xin trân trọng cảm ơn!

Bài tham luận của Bà Nguyễn Thị Xuân Lan trong hội nghị ” Giải pháp phát huy giá trị Di sản phục vụ Du lịch “

Nguyễn Thị Xuân Lan – CEO Golden Life Travel